تاریخ ۷۰ ساله اولین بیمارستان روانپزشکی ایران و هزینه درمان بیماران در مصاحبه ایسنا با یوسف مسعودیان مدیر بیمارستان روزبه

به گزارش ایسنا، یکی از موضوعاتی که با بررسی متون طبی تاریخی به دست می‌آید، این است که در گذشته بشر عامل کلیه امراض بویژه امراض روانی را عامل مافوق‌الطبیعه می‌دانسته و به دنبال این اعتقاد، با توسل به سحر و جادو به دنبال درمان اختلالات روانپزشکی بوده است.

از سوی دیگر به دنبال نداشتن اطلاعات کافی از علت بروز اختلالات روانی، افراد انجام کارهای ناشایست و خطا را دلیل عمده بروز مشکلات روانشناختی می‌دانستند و با نسبت‌دادن واژه‌هایی نظیر جن‌زده، دیوانه و... و. سبب طرد شدن بیمار از خانواده و جامعه می‌شدند. سرانجام اما با افزایش دانش پزشکی، ‌ درمان اختلالات روانی هم به عنوان یک علم پذیرفته شد و دانشمندان زیادی نظیر بقراط به تحقیق و پژوهش در این رابطه پردختند.

در ایران نیز به شکل رسمی از سال ۱۳۱۹ کرسی بیماران روانی در دانشکده پزشکی ایجاد شد و آموزش روانپزشکی در آن سال‌ها منحصر به تدریس دروس نظری توسط دکتر رضائی از اولین‌های علم روانپزشکی در ایران، بود. سرانجام در سال ۱۳۲۵ محل فعلی بیمارستان روزبه در اختیار تیمارستان درآمد و بخشی به نام بخش پلی‌کلینیک در آن محل ایجاد شد. در سال ۱۳۲۹ یک بخش ۳۰ تختخوابی در بیمارستان امام خمینی (ره) فعلی و هزار تختخوابی سابق احداث و از مهر ماه سال ۱۳۳۰ همین بخش به محل فعلی بیمارستان روزبه انتقال یافت و به این ترتیب بیمارستان روزبه رسماً به دانشگاه تهران پیوست.

البته وقتی از واژه بیمارستان نام می‌بریم اصلا منظورمان بیمارستان‌های امروزی نیست؛ منظور مریضخانه‌هایی هستند که عموما فضای کافی برای بیماران نداشته و بیماران نوجوان، جوان و سالمند بدون تفکیک جنسیت کنار یکدیگر با رعایت حداقل استانداردها نگهداری می‌شدند.

در سال ۱۳۳۴ احداث اولین واحد بیمارستان روانی در باغ این بیمارستان آغاز شد و در نتیجه در سال ۱۳۳۵ بیمارستان روزبه شامل بخش‌های روانی یک و دو شد. در سال ۱۳۳۹ بیمارستان تجدید بنا شد و سرانجام سال ۱۳۳۹ با بهره‌برداری از بناهای جدید گنجایش بیمارستان به ۱۰۰ تختخواب رسید.

در سال ۱۳۴۹ نیز با انحلال بیمارستان وزیری (از موقوفات میرزا عیسی وزیر از دوره قاجاریه) موقتاً بخش اعصاب آنجا به بیمارستان روزبه انتقال یافت و ۲۰ تختخواب از ۱۰۰ تختخواب بخش‌های روانی بیمارستان به بخش اعصاب واگذار شد و به این ترتیب بخش‌های الکتروشوک و الکتروانسفالوگرافی در بیمارستان روزبه راه‌اندازی شد.

اولین بیمارستان روانپزشکی کشور با قدمتی بیش از ۷۰ سال

در همین راستا، یوسف مسعودیان مدیر بیمارستان روانپزشکی روزبه در گفت‌وگو با ایسنا، درباره آنچه که این روزها در این مرکز درمانی می‌گذرد، با اشاره به اینکه اکنون بیش از ۷۰ سال است که بیمارستان روزبه به عنوان اولین بیمارستان اعصاب و روان کشور فعال است، گفت: در حال حاضر بیمارستان روانپزشکی روزبه قطب علمی روانپزشکی کشور است؛ زیرا تعداد قابل توجهی از اساتید، فلوشیپ و رزیدنت در این بیمارستان فعال هستند که سبب شده است این بیمارستان مرکزی علمی در کشور باشد.

وی با اشاره به افزایش تعداد تخت‌های بیمارستان، بیان کرد: با اضافه شدن ۱۱ تخت در سال ۱۴۰۱ در حال حاضر ۲۲۰ تخت فعال در بیمارستان روزبه به بیماران خدمت ارائه می‌دهند. تعداد تخت‌های بستری زنان و مردان تقریبا یکسان است بنابراین تعداد مراجعین هم تقریبا یکسان است.

ارائه خدمات به بیماران در تمام گروه‌های سنی

او درباره بخش‌های فعال درمانی بیمارستان روزبه، توضیح داد: بخش روانپزشکی و اعصاب و روان بزرگسال و بخش روانپزشکی اطفال اکنون در بیمارستان فعال است و نکته قابل توجه این است که بخش روانپزشکی اطفال در ایران تعداد بسیار کمی دارد ولی از نظر تعداد تخت اطفال، به روز بودن امکانات و تجهیزات و...  باز هم بیمارستان روزبه یکی از بیمارستان‌های شاخص روانپزشکی در کشور است؛ در واقع با کمک خیرین کلیه امکانات رفاهی، ورزشی و هر موردی که بتواند بر طول دوره اقامت بیمار اثرگذار باشد فراهم شده است.

وی درخصوص ارائه خدمات سرپایی به مبتلایان اختلالات روانپزشکی، اظهار کرد: درمانگاه‌های روانپزشکی بزرگسال و اطفال فعال است و در کنار آن بخش‌های درمانگاهی نورولوژی هم فعال است.

مسعودیان به بخش طب سالمندی بیمارستان روانپزشکی روزبه اشاره کرد و گفت: معدود بیمارستان‌هایی هستند که بخش طب سالمندی دارند. در این قسمت هم درمانگاه‌های سرپایی و هم بستری فعال است. به طور کلی به نحوی سعی کرده‌ایم در سه بخش اطفال، ‌ بزرگسال و سالمند ارائه خدمات متناسب داشته باشیم. در کنار موارد ذکر شده بخش شوک درمانی هم با حضور متخصصین اعصاب و روان و بیهوشی فعال است.

او با اشاره به فعالیت بخش طب خواب بیمارستان روزبه، تصریح کرد: در این قسمت هم فلوشیپ‌های طب خواب فعال هستند و افرادی که مشکلات تنفسی، خر و پف و یا مشکلات روانپزشکی دارند، در این مرکز می‌توانند خدمت دریافت کنند.

کاهش مدت اقامت بیماران در بیمارستان

مدیر بیمارستان روانپزشکی روزبه با اشاره به تشکیل کمیته علمی و درمانی در این بیمارستان، گفت: این کمیته درخصوص طول مدت بستری بیماران در بیمارستان نظر می‌دهند بر این اساس بیماران به صورت هفتگی پایش می‌شوند تا ببینیم کدام بیماران به طور میانگین بیش از ۳۰ روز در بیمارستان اقامت داشته‌اند و این بیماران تحت بررسی قرار می‌گیرند و تعیین تکلیف می‌شوند.

وی افزود: بر اساس پایش‌ها متوجه شدیم که بیش از ۹۲ درصد بیماران ما زیر ۵۶ روز مرخص می‌شوند و درصد اندکی داریم که بیش از ۵۶ روز بستری باشند. برخی بیماران ارجاعی از قوه قضائیه هم از زمانی که دستور پزشک معالج مبنی بر ترخیص صادر می‌شود تا زمانی که مکاتبات انجام شود، بازه زمانی بیشتری در بیمارستان هستند.

مدیر بیمارستان روانپزشکی روزبه می‌گوید: در شش ماهه اول امسال نسبت به مدت مشابه در سال قبل به علت رویکرد جدید، طول مدت اقامت بیماران کاهش یافته است و مشخص شد میانگین طول مدت اقامت سال قبل بیماران تقریبا ۲۴ روز بود که در شش ماه نخست امسال به ۱۹ روز رسیده است و این هم به علت پایش‌ و رصد مستمر بیماران است.

توانبخشی عاملی برای کاهش مدت بستری بیمار

او به تکمیل بخش طب ورزشی و توانبخشی بیمارستان اشاره کرد و گفت: علاوه بر آن با تقویت عملکرد رشته‌های کاردرمانی، روانشناسی و گفتاردرمانی، بیماران در کنار ویزیت روانپزشکی از درمان‌های تکمیلی هم برخوردار می‌شوند و بیمار طول اقامت کمتری در بیمارستان خواهد داشت که این موضوع از نظر علمی هم به نفع بیمار و هم به نفع مرکز درمانی است.

پوشش بیمه‌ای خدمات سرپایی و بستری در بیمارستان

او در خصوص چگونگی پوشش بیمه‌ای خدمات ارائه شده در این مرکز درمانی نیز به ایسنا توضیح داد: ما با تمام سازمان‌های بیمه‌گر پایه قرارداد داریم و در کنار آن با بیمه تکمیلی دی هم قرارداد داریم و بیماران می‌توانند با این بیمه از بخش‌های ویژه مرکز هم استفاده کنند.  کلیه خدمات بخش سرپایی بیمارستان تحت پوشش بیمه است و هیچ خدمت آزادی نداریم. در بخش پذیرش مطابق دستورالعمل سازمان‌های بیمه‌گر سهم بیمار در بخش بستری ۱۰ درصد و در بخش سرپایی ۳۰ درصد است. بر این اساس حتی بیماری با مدت زمان بالای بستری مبلغ کمی پرداخت خواهد کرد.

هزینه یک ماه بستری شدن در روزبه چقدر است؟

وی افزود: بیمارانی هم که از سوی سازمان بهزیستی معرفی شوند توسط مددکاران بیمارستان ارزیابی می‌شوند و بیمارانی که توانایی پرداخت نداشته باشند به کمک خیرین، کمک حال‌شان خواهیم بود؛ بنابراین جذب خیر برای بیمارستان برای ما اهمیت بسیار بالایی دارد. به طور میانگین در بخش بستری نیز سهم بیماری با مدت بستری ۳۰ روز حدودا یک میلیون تومان می‌شود و بقیه هزینه‌های او توسط بیمه‌ها پرداخت می‌شود.

و یک درخواست بودجه‌ای از مجلس...

وی درباره بدهکاری بیمارستان نیز به ایسنا گفت: از آنجایی که بیمارستان روزبه اتاق عمل ندارد، درآمد چندانی ندارند؛ به همین دلیل پوشش هزینه‌های بیمارستان روانپزشکی کمی سخت است، اما خوشبختانه با حمایت‌های دانشگاه تاکنون مشکل خاصی نداشته‌ایم که بخواهیم خدمتی انجام دهیم اما به دلیل بدهکاری نتوانیم این کار را  انجام دهیم. برای بیمارانی که توانایی پرداخت ندارند نیز تخفیفاتی قائل شده‌ایم اما خوب است اگر مجلس شورای اسلامی برای کمک به بیمارستان‌های روانپزشکی بودجه‌های اختصاصی‌تری در نظر بگیرد این موضوع خیلی روی مدیریت این مراکز تاثیر بسزایی دارد. البته تاکنون میزان بدهکاری بیمارستان تاثیری بر ارائه خدمات نگذاشته است.

او تاکید کرد: هیچ کدام از هزینه‌ها تاکنون هیچ وقفه‌ای در خدمت‌رسانی به مردم ایجاد نکرده است و ما در این زمینه هیچ مشکلی نداریم ولی برای برنامه‌های توسعه‌ای نظیر توسعه و ساخت مرکز پلی کلینیک ۸ طبقه، نیاز به بودجه داریم. این مهم در دانشگاه به تصویب رسیده است که با توسعه خدمات کاری کنیم که تمام خدمات مورد نیاز بیمار روانپزشکی در خود مجموعه وجود داشته باشد و برای دریافت خدمتی مجبور نباشیم بیمار را به شکل موقت به مرکز بیمارستانی دیگری ارجاع دهیم.

جذب حمایت خیرین؛ راهکار تامین برخی هزینه‌ها

وی با تاکید بر اینکه بیمارستان روانپزشکی روزبه یک مرکز ریفرال کشوری است، ‌ اظهار کرد: ما از اکثر استان‌های کشور بیمار ارجاعی داریم و اگر خیرین کمک کنند تا این پلی‌کلینیک ساخته شود، تاثیر بسزایی بر ارائه خدمات خواهد داشت.

مسعودیان در خصوص وضعیت داروهای روانپزشکی، ‌ تصریح کرد: داروخانه بیمارستان زیرمجموعه داروخانه ۱۳ آبان است و در تامین داروها چه برای بیماران بستری و چه سرپایی هیچ مشکلی نداشته‌ایم. از طرفی برخی خیرین برای تامین داروی بیماران سرپایی به بیمارستان کمک می‌کنند؛ زیرا برخی بیماران توانایی پرداخت سهم فرانشیز دارویی را ندارند و خیرین به بیمارستان کمک می‌کنند و سهم این بیماران را پرداخت می‌کنند.

جزئیاتی از نخستین موزه روانپزشکی کشور

او درباره شکل‌گیری موزه تاریخ روانپزشکی در بیمارستان روزبه نیز بیان کرد: این موزه در سال ۱۳۹۸ تاسیس شد؛ البته به علت بروز کرونا تاکنون بازدید عمومی نداشته است اما فکر می‌کنم تا آخر امسال بتوانیم به این سمت برویم که بازدید عمومی داشته باشیم. تاریخ روانپزشکی ایران با تصاویر و نوشته‌ها با کمک اساتید بیمارستان گردآوری شده است و به راحتی می‌توان در این موزه مشاهده کرد که با گذر زمان کرامت بیماران اعصاب و روان طی سالیان گذشته افزایش یافته است و حتی امکانات درمانی و رفاهی این بیماران افزایش یافته است.

وی در خاتمه تاکید کرد: البته برای توسعه موزه درخواست‌هایی از شهرداری منطقه ۱۱ داریم؛ زیرا اسناد و تصاویر بیشتری وجود دارد که بتوانیم به نمایش بگذاریم و درخواست ما از شهرداری گرفتن استند و محفظه برای قرارگیری اشیاء، اسناد و تصاویر است.